مسیری که از بوسنی و هرزگوین می‌گذرد خطرات زیادی دارد ـــ از هزاران زمین مین‌گذاری شده‌ی فعال و خشونت بی‌رحمانه‌ی پلیس، تا حیوانات وحشی و سرمای زمستانی کشنده.
بسیاری از پناهندگان و مهاجرانی که از طرف مرز صربستان و مونته‌نگرو عبور می‌کنند، از این خطرات و به‌طور کلی از شرایط بوسنی آگاه نیستند. آنها اغلب با اقامتگاه‌های دولتی که لبریز از جمعیت و کمپ‌های موقت که در شرایط فاجعه بار هستند روبه‌رو می‌شوند.
بر اساس اظهارات وزارت امنیت بوسنی، این کشور امسال ورود بیش از 12,000 نفر را ثبت کرده که چیزی بیش از 13 برابر ارقامی است که در سال گذشته شمارش شده. بیشتر مهاجران و پناهندگانی که در بوسنی هستند، که در حال‌حاضر حدود 4,500 نفر می‌باشند، در بخش شمالی و در نزدیکی مرز با کرواسی متمرکزند.
راهنمای پناهنده به بوسنی رفته تا شرایط آنجا را ببیند و به برخی پرسش‌های افرادی که قصدا دارند از این راه سفر کنند پاسخ دهد. اینها اطلاعاتی است که ما کسب کرده‌ایم تا به شما کمک کنیم تصمیم آگاهانه و امن‌تری بگیرید.
شرایط در مرز بوسنی-کرواسی چگونه است؟
کرواسی نظارت بر مرزهای خود را با به کارگیری یک هواپیمای کنترلی بیشتر کرده و بوسنی نیز قصد دارد تا ارتش خود را در منطقه‌ی مرزی به‌کار بگیرد.
می‌توانید در این مورد از اینجا بیشتر بخوانید. بسیاری از افرادی که تلاش کرده‌اند تا بدون مجوز مقامات از مرز بوسنی-کرواسی عبور کنند، از جمله زنان و کودکان، صدمات شدیدی دیدند. پلیس کرواسی به‌طور مداوم به پای افراد ضربه می‌زند، پول و اموال آنها را ضبط می‌کند، و تلفن‌های‌شان را می‌شکند.
ما شما را تشویق نمی‌کنیم که به‌طور غیرقانونی از مرز عبور کنید، اما اگر در مرز مورد خشونت قرار گرفتید، همیشه می‌توانید افراد داوطلبی را در منطقه پیدا کنید و با آنها حرف بزنید. تیم پزشکی، مانند پزشکان بدون مرز (MSF) در بیهاچ (Bihac) و ولیکاکلادوسا (Velika Kladusa)، می‌توانند به شما کمک کنند تا صدماتی را که بهتان وارد شده درمان و آنها را ثبت کنید.
می‌توانید با آشپزخانه بدون نام (No Name Kitchen) تماس بگیرید یا از اینجا درباره‌ی شنیده شدن داستان‌تان بیشتر بخوانید. اخیرا دو نهاد به نام‌های آیا سیریس هستی (Are You Syrious) و آشپزخانه بدون نام یک گزاش درباره‌ی موضوع خشونت در مرز منتشر کرده‌اند.
خطرات دیگری که در بوسنی باید مراقب آنها بود چه هستند؟
زمین‌های مین‌گذاری شده
مرکز اقدام علیه مین‌گذاری در کشور بوسنی و هرزگوین تخمین می‌زند که همچنان چیزی در حدود 80,000 زمین مین‌گذاری شده‌ی فعال از جنگ دهه‌ی 1990 در بوسنی باقی مانده است. این تنها تخمینی است از آنچه که این سازمان در مورد آن اگاه است، چراکه همچنان زمین‌های مین‌گذاری شده‌ای وجود دارند که کشف و علامت‌گذاری نشده‌اند.
آنها عمدتا در شمال بوسنی، در مناطقی حوالی بیهاچ و ولیکاکلادوسا (Velika Kladusa) و در امتداد رودخانه ساوا (Sava River) واقع هستند. بر اساس اظهارات مرکز اقدام علیه مین‌گذاری در کشور کرواسی، مناطقی در کرواسی که بالاترین ریسک مین‌گذاری را دارند در مرزهای این کشور با صربستان و 40 کیلومترمربع از ناحیه‌ای در امتداد مرز بوسنی هستند. این مرکز در فاصله ی هر 100-50 متر دور مناطق خطرناک علامت جمجه‌ی قرمز رنگ قرار داده، اما برخی از این علامت‌ها به مرور زمان از بین رفته‌اند. شما معمولا آنها را در حالی که روی یک درخت نصب شده یا در زمین کاشته شده‌اند خواهید دید.
می‌توانید نقشه‌ی مناطق مشکوک را روی وبسایت مرکز اقدام علیه مین‌گذاری در بوسنی و هرزگوین ببینید. تمام نقاط قرمز رنگ روی نقشه به‌طور بالقوه جز‌ء مناطق خطرناک هستند. سارمان صلیب سرخ مناطق مین‌گذاری شده را دوباره علامت‌گذاری می‌کند و در جاهایی که پناهندگان و مهاجران در حال جمع شدن هستند نقشه نصب می‌کند.
حیوانات وحشی
ممکن است در جنگل‌های بوسنی با حیوانات زیر مواجه شوید:
-خرس‌های قهوه‌ای
-گرگ‌ها
-گرازهای وحشی
اینجا یک راهنما درباره‌ی نحوه رفتار در مناطقی که خرس وجود دارد، به زبان انگلیسی موجود است.
شرایط آب و هوا در مناطق کوهستانی
بوسنی بسیار کوهستانی است، و این به معنای این است که ممکن است شرایط آب و هوا در آن بسیار سخت باشد، از جمله بارندگی سنگین. با آغاز ماه سپتامبر، دمای هوا به زیر 0 درجه سانتی‌گراد خواهد رسید و اولین بارش‌های برف در کوه‌ها آغاز خواهد شد.
کجا در بوسنی می‌توانم بمانم؟
اکثریت پناهندگان و مهاجران در بوسنی در سراسر کشور پراکنده‌اند و در پناهگاه‌های موقت می‌خوابند. این پناهگاه‌ها معمولا چادر یا ساختمان‌های رها شده در وضعیت نامناسب هستند. در این مکان‌ها معمولا دسترسی به غذای مناسب، برق، آب، توالت و اینترنت وای فای وجود ندارد.
بوسنی فقط دو کمپ رسمی که توسط دولت اداره می‌شود دارد. شما می‌توانید این دو کمپ را همراه با سایر پناهگاه‌ها در مکان‌های زیر پیدا کنید. همه‌ی این مکان‌ها دارای قوانین و مقررات خودشان هستند و سرپیچی از این مقررات ممکن است منتهی به اخراج از اقامتگاه یا عدم اجازه برای بازگشت منتهی شود.
توجه داشته باشید که تعدادی از این پناهگاه‌ها از شما می‌خواهند تا نزد خدمات برای امور خارجی‌ها ثبت‌نام کنید. حتی اگر به پناهگاهی مراجعه کردید که ثبت‌نام لازم نداشت، همچنان باید ثبت‌نام کنید تا از حق اقامت 14 روزه در بوسنی برخوردار شوید. در مورد نحوه‌ی ثبت‌نام بیشتر بخوانید [اینجا].
دیلیاش (Delijas) و سالاکواچ (Salakovac)
این دو مرکز که توسط دولت اداره می‌شوند، در روز 3 وعده غذا، دسترسی منظم به برق، آب، توالت و دوش‌های حمام ارائه می‌کنند، اما دسترسی به اینترنت وای فای محدود است. دیلاش در کوههایی در حوزه‌ی شهرداری ترنوو (Trnovo) قرار دارد، و چیزی حدود 2 ساعت طول می‌کشد تا از مرکز به نزدیک‌ترین ایستگاه اتوبوس پیاده رفت. برای دسترسی به این مراکز، شما اول باید در خدمات برای امور خارجی‌ها ثبت‌نام کنید و به مرکز اطلاعات کمیساریای عالی ملل متحد در امور پناهندگان (UNHCR) در سارایوو مراجعه کنید. بسته به وجود امکانات و همین‌طور روند پذیرش، مردان مجرد به دیلیاش و زنان و خانواده‌ها به دیلیاش یا سالاکواچ فرستاده خواهند شد.
دوبوی ایستوک (Doboj Istok) و هتل سدرا (Hotel Sedra) در چازین (Cazin)
پناهگاهی که در دوبوی ایستوک قرار دارد، توسط یک سازمان غیردولتی به نام فوروم بین‌المللی همبستگی در امائوس (MFS-Emmaus) اداره می‌شود و از امکانات کامل برخوردار است. آنها پناهجویان آسیب‌پذیر شامل افرادی که دارای ناتوانی ذهنی هستند و کودکان بدون‌همراه را می‌پذیرند، اما فقط با ارجاع ویژه. این یک مرکز نیمه بسته است، به این معناکه افرادی که آنجا اقامت دارند اجازه ندارند آنجا را ترک کنند و از جایی که بسیاری از پناهندگان و مهاجران اقامت دارند دور است. اگر بدون اجازه‌ی رسمی این مرکز را ترک کنید، مرکز مدارک شما را نگه‌می‌دارد و آنها را تحویل پلیس می‌دهد.
هتل سدرا در چازین توسط سازمان بین‌المللی مهاجرت (IOM) در همکاری با وزارت امنیت اداره می‌شود و میزبان خانواده‌هاست. افرادی که آنجا اقامت دارند غذا، آب، اقلام بهداشتی و برخی اقلام دیگر دریافت می‌کنند. برای دسترسی به این مراکز، اول باید نزد خدمات برای امور خارجی‌ها ثبت‌نام کنید و از آنها ارجاع بگیرید.
بیهاچ (Bihac)
خوابگاهی که در بیهاچ وجود دارد به‌طور غیررسمی توسط صلب سرخ و سازمان بین‌المللی مهاجرت در همکاری با دولت اداره می‌شود، و در شرایط بسیار بدی قرار دارد. این خوابگاه یک ساختمان نیمه‌کاره‌ی 4-طبقه‌ی در حال فروپاشی است که پنجره، در و آب ندارد. در هر طبقه چند لامپ، تعدادی توالت سیار و دوش وجود دارد و اینترنت وای فای در دسترس نیست. افراد در این محل غذا، اقلام بهداشتی و برخی لوازم دیگر دریافت می‌کنند. اغلب افرادی که در این خوابگاه اقامت دارند مردان مجرد هستند که صلیب سرخ تعدادی افراد دارای بیماری هپاتیت و عفونت را در میان آنها شناسایی کرده است. شما باید در محل ورودی ثبت‌نام کنید. در زمان تهیه‌ی این گزارش ما نتوانستیم اطلاعات قطعی درباره‌ی لزوم ثبت‌نام نزد خدمات برای امور خارجی‌ها به‌دست بیاوریم، اما می‌توانید این موضوع را با صلیب سرخ یا سازمان بین‌المللی مهارت در میز اطلاعات که در محل ورودی قرار دارد چک کنید.
ولیکاکلادوسا (Velika Kladusa)
چادرهایی که در فضای آزاد و توسط فوروم بین‌المللی همبستگی در امائوس اداره می‌شوند، دسترسی مناسبی به برق و آب ندارند (به جز چند ژنراتور)، تعداد کمی توالت سیار و دوش آنجا وجود دارد و به اینترنت وای فای دسترسی ندارند. افراد در این محل غذا، اقلام بهداشتی و برخی وسایل دیگر از داوطلبان و سازمان‌هایی مانند فوروم بین‌المللی همبستگی در امائوس و سازمان بین‌المللی مهاجرت دریافت می‌کنند. چکه‌ی گاه و بی‌گاه آب باعث جاری شدن آب روی زمین شده و گزارش‌هایی مبنی بر وجود عفونت نیز ارائه شده است.
در نزدیکی سارایوو
یک پناهگاه با تجهیزات مناسب که توسط بنیادهای محلی و داوطلبان اداره می‌شود خانواده‌های آسیب‌پذیر را اسکان می‌دهد، اما ظرفیت آن محدود است. افرادی که اینجا می‌مانند غذا دریافت می‌کنند، به اینترنت وای فای، اقلام بهداشتی و برخی موارد دیگر دسترسی دارند. برای اینکه اینجا بمانید، نیاز به نامه‌ی ارجاع از داوطلبانی که در سارایوو هستند دارید.
توجه داشته باشید که خدمات مربوط به امور خارجی‌ها یک مرکز مهاجرتی بسته در سارایوو برای افرادی است که روند پناهجویی‌شان بسته شده یا افرادی که تلاش می‌کنند تا به‌طور غیرقانونی از مرز عبور کنند. این مرکز در حال حاضر بیش از ظرفیتش جمعیت دارد.
چه خدمات و پشتیبانی‌هایی موجود هستند؟
دولت بوسنی به نیازهای پناهندگان و مهاجران به‌طور فعال پاسخ نداده است. آنها هنوز باید خدمات لازم را تامین کنند، منابع را مدیریت کنند یا مراکز بیشتری برای اسکان پناهندگان و مهاجران که به تعدادشان افزوده می‌شود باز کنند. در حال حاضر، شهروندان بوسنیایی و داوطلبان این جای خالی را پر می‌کنند.
اغلب سازمان‌هایی که به پناهندگان و مهاجران در بوسنی خدمات می‌دهند، فعالیت‌هایشان را در پایان سال 2017 یا ابتدای سال 2018 آغاز کرده‌اند. این سازمان‌ها برای هماهنگی در تامین نیازهای پناهندگان و مهاجران با دشواری مواجه هستند.
از آنجاکه در حال حاضر این سازمان‌ها ظرفیت کافی برای پشتیبانی از همه‌ی افراد را ندارند، روی آسیب‌پذیرترین پناهندگان و مهاجران تمرکز می‌کنند. البته سازمان‌هایی در نقاط مختلفی وجود دارند که این خدمات را ارائه می‌دهند: کمک حقوقی، پشتیبانی روان‌شناسی، کمک پزشکی، خدمات مربوط به زنان و کودکان، و خدمات مربوط به اطلاعات. برای اطلاعات بیشتر، می‌توانید مراجعه کنید بهمرکز اطلاعات کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان در سارایوو.
بسته به اینکه کجا هستید، می‌توانید از سازمان‌هایی مانند سازمان بین‌المللی مهاجرت، صلیب سرخ و فوروم بین‌المللی همبستگی در امائوس، یا داوطلبانی که غذا و دیگر اقلام توزیع می‌کنند درخواست اطلاعات کنید.
کجا می‌توانم غذا و دیگر اقلام دریافت کنم؟
اگر در دیلیاش، سالاکواچ، دوبوی ایستوک، هتل سدار در چازین، خوابگاه در بیهاچ یا زمین ترونوو در ولیکاکلادوسا هستید، احتمال دارد که بتوانید غذا و برخی دیگر از اقلام ضروری را دریافت کنید.
اگر در سارایوو هستید، در پارکینگ ایستگاه قطار هر روز ساعت 2 بعدازظهر و 8 شب غذا توزیع می‌شود. داوطلبان گاهی پتو، کیسه خواب، لباس و بسته به موارد اهدایی که دریافت می‌کنند، برخی چیزهای دیگر ارائه می‌کنند.
اگر در ولیکاکلادوسا هستید و به غذا، لباس، کفش، کیسه خواب یا دیگر موارد نیاز دارید، می‌توانید به داوطلبین تیم SOS در ولیکاکلادوسا که اسمشان پیکس اند پترا (Pixi and Petra) هست مراجعه کنید. آنها معمولا در شهر و گاهی در زمین ترنوو می‌چرخند. آشپزخانه بدون نام نیز دوش حمام و خدمات شست‌وشوی لباس ارائه می‌دهد.
کجا می‌توانم به کمک پزشکی دسترسی داشته باشم؟
پزشکان بدون مرز یک بخش پزشکی سیار دارد که به‌طور نیمه-وقت در ولیکاکلادوسا، زمین ترنوو و بیهاچ کار می‌کند. آنها می‌تواند به شما کمک‌های فوری ارائه دهند. پزشکان بدون مرز همچنین با مراکز بهداشت محلی کار می‌کنند و اگر مشکل‌تان جدی باشد می‌توانند شما را به یکی از آنها ارجاع دهند.
اگر شما در پناهگاه‌های دیلیاش، سالاکواچ، دوبوی ایستوک، خوابگاه بیهاچ یا در هتل سدرا در چازین هستید، تیم مدیریت کمپ برای دسترسی به پشتیبانی درمانی به شما کمک خواهد کرد.
در سارایوو، داوطلبان در زمان توزیع غذا کمک‌های پزشکی اولیه ارائه می‌دهند.
در مورد وضعیت در بوسنی باخبر بمانید
شرایط در مناطق زمینی در بوسنی دائما در حال تغییر است، اما ما تمام تلاش‌مان را می‌کنیم تا به شما اطلاعات به روز رسانی شده بدهیم.
در این میان، اگر سوالی دارید، می‌توانید روی فیس‌بوک به ما پیام بدهید.
عکاس عکس‌ها (به ترتیب): Adi Kebo/Zurnal.info, Adi Kebo/Zurnal.info, people.uwec.edu, Bosnia and Herzegovina Mine Action Centre, Samir Yordamoviç/Anadolu Agency, Samir Yordamoviç/Anadolu Agency, Samir Yordamoviç/Anadolu Agency, Dado Ruvic/Reuters